ΟΜΙΛΙΑ ΓΓ ΥΔΔΑΔ ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΗΣ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗΣ – ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ – 20/3/2013
Αξιότιμε Κύριε Πρωθυπουργέ,
Αξιότιμε Κύριε Υπουργέ,
Αξιότιμοι Κύριοι και Κυρίες Δικαστές,
Αξιότιμοι Κύριοι Καθηγητές
Κυρίες και κύριοι,
Επιτρέψτε μου να σας καλωσορίσω με τη σειρά μου στην αποψινή εκδήλωση με θέμα τη Διαμεσολάβηση και την πολυαναμενόμενη εισαγωγή της στην ελληνική έννομη τάξη. Μία εκδήλωση, που μάλιστα λαμβάνει χώρα σ’ έναν τόσο συμβολικό και ιστορικά φορτισμένο χώρο όπως το Μουσείο της Ακροπόλεως, που στεγάζει την Ιστορία μας αλλά και την ελπίδα αυτού του τόπου για Αναγέννηση και Δημιουργία.
Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω που κοσμείτε με την παρουσία σας τη συνάντησή μας αυτή, αποδεικνύοντας εμπράκτως την προσδοκία της ελληνικής Δικαιοσύνης, της Πολιτείας αλλά και της ίδιας της κοινωνίας για τη Διαμεσολάβηση.
Οι ενωμένες προσπάθειες όλων μας για το κοινό καλό θα αποτελεί πάντοτε αναγκαία συνθήκη για κάθε σχεδιαζόμενη μεταρρύθμιση, όπως και αυτή που σήμερα καλωσορίζουμε.
Είναι πολύ σημαντικό και θα πρέπει να τονισθεί ότι ο νέος, σύγχρονος θεσμός της Διαμεσολάβησης δεν είναι «διάττων αστέρας» σε έναν κενό ουρανό.
Η Διαμεσολάβηση, αντιθέτως, έρχεται να προστεθεί ως «κορωνίδα», σε μία δέσμη ενεργειών και πρωτοβουλιών που έχουμε αναπτύξει και εξακολουθούμε να σχεδιάζουμε στο Υπουργείο Δικαιοσύνης.
Πρόκειται, ακριβώς, για ένα ολοκληρωμένο σύνολο θεσμών και μηχανισμών εναλλακτικής, εξω-δικαστηριακής επίλυσης διαφορών, μία πρώτη πειστική «απάντηση» στην ανάγκη για ριζικές αλλαγές στον νευραλγικό τομέα της Δικαιοσύνης, στην αποσυμφόρηση των Δικαστηρίων και στην ποιοτική αναβάθμιση του ελληνικού δικαιοδοτικού συστήματος.
Η διαμεσολάβηση βρίσκεται, λοιπόν, σε διαλεκτική σχέση με νέους θεσμούς εναλλακτικής επίλυσης διαφορών, τους οποίους ως Υπουργείο προωθούμε, όπως η «δικαστική μεσολάβηση», που πλέον ισχύει εκτός από τα Πρωτοδικεία και στα Εφετεία της Χώρας, η «διαπραγμάτευση χρέους» για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, που προωθείται άμεσα για ψήφιση, η «ενδικοφανής προσφυγή» σε τριμελείς ανεξάρτητες επιτροπές για τις πράξεις της Δημόσιας Διοίκησης, αλλά και η «ποινική συνδιαλλαγή» ως μεθόδου αποσυμφόρησης της ποινικής δικαιοσύνης.
Πράγματι, η υιοθέτηση της Διαμεσολάβησης αποτελεί το πρώτο βήμα μιας μακράς και επίπονης διαδικασίας καθιέρωσης του νέου θεσμού στην ελληνική νομική κοινότητα και, κυρίως, στην ίδια την κοινωνία.
Μας περιμένει όμως ένας πραγματικός «μαραθώνιος», μια κάθε άλλο παρά εύκολη και διαρκής προσπάθεια για να στηριχθεί και να διαδοθεί η φιλοσοφία και οι ιδέες της Διαμεσολάβησης, να γίνουν «κτήμα» της κοινωνίας και της οικονομίας τα συγκριτικά πλεονεκτήματά της και ο ζηλευτός βαθμός αποτελεσματικότητάς της.
Για την οριστική θεμελίωση της Διαμεσολάβησης και όλων των καινοτόμων μηνυμάτων που φέρνει η εισαγωγή της στην Ελλάδα, χρειάζεται ουσιαστικά μία ριζική αλλαγή αντίληψης για τη Δικαιοσύνη αλλά και το σύνολο της κοινωνικής μας συμβίωσης.
Απαιτείται μία γενναία στροφή και αλλαγή σκέψης που θα οδηγήσει στη σταδιακή αλλά στέρεη δημιουργία μίας εντελώς νέας κουλτούρας, ενός σύγχρονου νομικού πολιτισμού, ακόμη κι αν αυτό ακούγεται δύσκολο για τα δεδομένα της Χώρας μας.
Με άλλα λόγια, η Διαμεσολάβηση φέρνει τη μεγάλη αλλαγή στη σκέψη και την πράξη, στο θεωρητικό και πρακτικό μοντέλο επίλυσης των ιδιωτικών μας διαφορών: Από το διαχρονικό, παγιωμένο δόγμα του «θα σου κάνω αγωγή» ή «θα σε πάω στα Δικαστήρια» καλούμαστε να περάσουμε στο πιο σύγχρονο και παραγωγικό πρότυπο του «έλα να τα βρούμε!».
Καλούμαστε, επιτέλους, να εγκαταλείψουμε τη στείρα αντιδικία που δεν οδηγεί παρά στην πολυετή, πολυέξοδη αναμονή μίας αυθεντικής δικαστικής κρίσης, ακόμη και για μία μικροδιαφορά ή μία προφανώς αβάσιμη ή ευχερώς συμβιβάσιμη διένεξη συμφερόντων!
Η εξέλιξη της κοινωνικής συμβίωσης των ανθρώπων διεθνώς, τα πορίσματα των ανθρωπιστικών και νομικών επιστημών και -κυρίως- οι ίδιες ανάγκες του Πολίτη και των Επιχειρήσεων, μας υποχρεώνουν να περάσουμε σε μία νέα εποχή συνεννόησης.
Να υιοθετήσουμε την κουλτούρα της σύνθεσης εις βάρος της αντίθεσης, της συνδιαλλαγής και της διαπραγμάτευσης εις βάρος της αδιαλλαξίας και της έλλειψης επιχειρημάτων.
Να ακολουθήσουμε κατ’ ουσίαν τα πρότυπα διαλόγου και συνθετικής, δημιουργικής σκέψης που δίδαξαν στον κόσμο όλο, αιώνες τώρα, οι ίδιοι άνθρωποι, που στιγμάτισαν μια χρυσή εποχή, τα έργα της οποίας θαυμάζουμε στο Μουσείο που βρισκόμαστε.
Και είναι προσωπική μου εκτίμηση και άποψη ότι προκειμένου να επιτευχθεί αυτή η ριζική αλλαγή σκέψης και αντίληψης, με αργό αλλά σταθερό, αποφασιστικό, ρυθμό, δεν αρκούν οι επεμβατικές, εμβαλωματικές ενέργειες.
Χρειάζεται όραμα και μεγαλόπνοη στρατηγική, η οποία κατ’ ανάγκην πρέπει να περάσει μέσα από την εκπαίδευση και μάλιστα όχι μόνο τη νομική.
Η Διαμεσολάβηση και κυρίως οι ιδέες από τις οποίες εμφορείται πρέπει να γίνουν κτήμα των νέων γενεών, που δεν θα πρέπει κι αυτές με τη σειρά τους να χαθούν στο «βωμό» του αναχρονιστικού μοντέλου της στείρας αντιδικίας ενώπιον των δικαστηρίων.
Η φιλοσοφία της διαπραγμάτευσης και της σύνθεσης και η ανάπτυξη των δεξιοτήτων διαλόγου και συνεννόησης θα πρέπει να αποτελέσουν μάθημα και αντικείμενο διδασκαλίας, τόσο στο επίπεδο των Νομικών Σχολών, κατάκτηση αυτονόητη για κάθε σύγχρονη έννομη τάξη, όσο και στην ίδια τη γενική εκπαίδευση, στα Λύκεια όλης της Χώρας.
Θα πρέπει να εμφυσήσουμε σε κάθε νέο άνθρωπο το πνεύμα της διαπραγμάτευσης και της συνθετικής σκέψης, να «διαφωτίσουμε» και να διαπαιδαγωγήσουμε τους πολίτες του μέλλοντος στον διάλογο, έτσι όπως κανείς δεν έκανε για εμάς στο παρελθόν.
Η Διαμεσολάβηση, εξάλλου, δεν απευθύνεται μόνο στους νομικούς. Δεν είναι άλλη μία μορφή άσκησης δικηγορίας ούτε νομικίστικη «αλχημεία». Είναι τρόπος ζωής, σκέψης και δράσης για όλους τους πολίτες μίας σύγχρονης, φιλικής προς τον άνθρωπο και πολιτισμένης κοινωνίας και δημόσιας ζωής. Ένας νέος δρόμος για τη Δικαιοσύνη αλλά και για ολόκληρο τον κοινωνικό πολιτισμό μας.
Με αυτά τα σύντομα αλλά θερμά λόγια, για έναν θεσμό στον οποίο προσωπικά έχω πιστέψει κι έχω αφιερώσει πολυετείς προσπάθειες για την εισαγωγή του στην Ελλάδα, θα ήθελα να δώσω τον λόγο στους εκλεκτούς προσκεκλημένους μας, για τη συνέχεια της εκδήλωσης. Είμαι βέβαιος ότι οι εισηγήσεις τους και κυρίως η συζήτηση που θα ακολουθήσει θα μας βοηθήσουν να αποκτήσουμε μία πιο καθαρή εικόνα για τη Διαμεσολάβηση, τη μοντέρνα φιλοσοφία της, τα θελκτικά πλεονεκτήματά της και τις σπουδαίες ευκαιρίες που δημιουργεί για τη Χώρα μας και την κοινωνία των πολιτών.
Σας ευχαριστώ πολύ.