ΟΜΙΛΙΑ ΓΕΝΙΚΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑ ΥΔΔΑΔ ΣΤΗΝ ΕΤΗΣΙΑ ΤΑΚΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΜΕΛΩΝ ΝΟΜΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
– Εκπροσώπηση Κυβέρνησης
Αθήνα, 23.2.2013
(….)
Αξιότιμε κ. Πρόεδρε του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους
Αξιότιμοι κ.κ. Σύμβουλοι, Πάρεδροι και λοιπά μέλη του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους
Αξιότιμοι κ.κ. Καθηγητές,
(…)
Κυρίες και κύριοι,
Θα ήθελα κατά πρώτον να ευχαριστήσω θερμά το Διοικητικό Συμβούλιο της Ένωσης Μελών Νομικού Συμβουλίου του Κράτους για την πρόσκλησή τους να παραστώ σήμερα στην πανηγυρική έναρξη εργασιών της Τακτικής Γενικής Συνέλευσης.
Εκ μέρους της Κυβέρνησης και του Πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά χαιρετίζω την ετήσια συνέλευση και συνάντηση των λειτουργών του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, η οποία, και τη φετινή χρονιά, διεξάγεται σε μια εποχή δύσκολη, απαιτητική και γεμάτη μεγάλες προκλήσεις για το ελληνικό δικαστικό σύστημα, ιδιαίτερα στον ευαίσθητο χώρο του ελέγχου της δράσης της Δημόσιας Διοίκησης.
Είναι πράγματι αλήθεια, δυστυχώς μέχρι και σήμερα, πως η Διοικητική Δικαιοσύνη παραμένει ο «μεγάλος ασθενής» του ελληνικού δικαστικού συστήματος. Τα σχετικά στατιστικά δεδομένα συνηγορούν υπέρ αυτής της άποψης:
Μεγάλες και σοβαρές καθυστερήσεις που φτάνουν μέχρι του σημείου να επισύρουν την καταδίκη της Χώρας μας από τα ευρωπαϊκά Δικαστήρια,
υποθέσεις «χαμένες» στα ντουλάπια των Γραμματειών,
ένας πραγματικός κυκεώνας ένδικων βοηθημάτων και μέσων
και στη μέση ο πολίτης ή η επιχείρηση που χρήζουν της προστασίας του Νόμου και δυστυχώς δεν την έχουν…
Υπ’ αυτό το δυσμενές φάσμα, για εμάς στην πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η προσπάθεια για τη δραστική και άμεση επιτάχυνση της απονομής της Διοικητικής Δικαιοσύνης παραμένει και είναι διαρκής και συνεχώς εντεινόμενη.
Έχουμε συνηθίσει και κουραστεί να ακούμε συνεχώς για τις καθυστερήσεις των ελληνικών Διοικητικών Δικαστηρίων, την έλλειψη ασφάλειας δικαίου και την αβεβαιότητα που δημιουργείται τόσο για τον πολίτη και τις επιχειρήσεις όσο και για την ίδια την κρατική μηχανή που παγιδεύεται σε γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και ακινητοποιείται.
Η αδιέξοδη κατάσταση απαιτεί ριζικές τομές και γενναίες, στρατηγικού χαρακτήρα, λύσεις.
Η συντονισμένη προσπάθειά και η αγωνία μας για την ποιοτική αναβάθμιση της ελληνικής Διοικητικής Δικαιοσύνης αντικατοπτρίζεται σε μία ευρεία δέσμη μέτρων και δράσεων που έχουμε λάβει τα τελευταία έτη.
Δράσεων που εκδηλώνουν έμπρακτα τη βούλησή μας για αλλαγή, που στηρίζουν τον Έλληνα Δικαστή αλλά και τον νομικό παραστάτη του Δημοσίου στο κοπιώδες έργο του, βοηθώντας στην εμπέδωση κλίματος εμπιστοσύνης στις σχέσεις των πολιτών με το Κράτος και τις ελεγκτικές του δομές.
Στο πλαίσιο αυτό, πριν ένα περίπου έτος, με τον Ν. 4055/2012 συμπληρώθηκε και ενισχύθηκε η πιλοτική δίκη στο Συμβούλιο της Επικρατείας.
Αξιοποιώντας τον νέο θεσμό, προβλέψαμε την εισαγωγή των λοιπών όμοιων υποθέσεων που εκκρεμούν στα τακτικά διοικητικά δικαστήρια, και των οποίων το βασικό νομικό ζήτημα έχει κριθεί, όχι πλέον σε κανονική δίκη σε ακροατήριο αλλά σε διαδικασία εν συμβουλίω.
Άμεσο αποτέλεσμα τούτου, η δραστική εκκαθάριση, με απλές και συνοπτικές διαδικασίες, ενός σημαντικού αριθμού υποθέσεων.
Ήδη έχουν εκδοθεί οι πρώτες, σημαντικές αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου σε μία σειρά ζητημάτων και υποθέσεων που μονοπωλούσαν τον ενδιαφέρον μεγάλης μερίδας των Ελλήνων πολιτών και είχαν αποτελέσει το αντικείμενο αναρίθμητων, πανομοιότυπων ενδίκων βοηθημάτων που εκκρεμούν ως σήμερα στα διοικητικά πρωτοδικεία ή εφετεία.
Με αφορμή τις «πιλοτικές» αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας και και κατ’ εφαρμογή του Ν. 4055/2012 αναμένεται άμεσα να προχωρήσει η ταχεία εκκαθάριση της αντίστοιχης δικαστικής εκκρεμότητας και η αισθητή ελάφρυνση των διοικητικών δικαστηρίων από ένα περιττό και στερούμενο νομικής αξίας δικαιοδοτικό φορτίο.
Στο ίδιο δε επίπεδο, των όσων νομοθετικών αλλαγών έχουν ήδη συντελεσθεί, αξίζει να σταχυολογήσει κανείς και να τονίσει:
– Την καθοριστική ενίσχυση της αρμοδιότητας των μονομελών συνθέσεων των διοικητικών δικαστηρίων, με συνέπεια την άμεσα αποτιμητή εξοικονόμηση εργατοωρών για τους δικαστές.
– Τον γενναίο τριπλασιασμό της δικαστικής δαπάνης στην περίπτωση που ο ηττημένος διάδικος κριθεί ότι συνέβαλε με τη δικονομική του συμπεριφορά στην καθυστέρηση εκδίκασης της υπόθεσης στις ίδιες διαφορές.
– Την ειδική μέριμνα που λήφθηκε στο Ν. 4055/2012 για την ομαδοποίηση των υποθέσεων από την ώρα της κατάθεσής τους, με την υποχρέωση των δικηγόρων να υποβάλουν περιληπτικές εκθέσεις των δικογράφων τους.
– Τη δημιουργία -επιτέλους- του θεσμικού πλαισίου για την ηλεκτρονική κατάθεση και κοινοποίηση των δικογράφων, αλλά και την ηλεκτρονική σύνταξη των αποφάσεων με ταυτόχρονη κατάργηση της θεώρησης.
Σήμερα, η συντονισμένη μεταρρυθμιστική μας προσπάθεια συνεχίζεται με ρυθμούς αμείωτους.
Έχοντας σχηματίσει μία πολυμελή αλλά ευέλικτη Ομάδα Εργασίας, με τη συμμετοχή όλων των άμεσα ή έμμεσα εμπλεκομένων μερών, προωθούμε κατά προτεραιότητα την καθιέρωση ενός σταδίου υποχρεωτικής ενδικοφανούς προσφυγής, η οποία θα καταλαμβάνει -οριζόντια- πολύ μεγάλο φάσμα της δράσης της Δημόσιας Διοίκησης.
Σκοπός μας η εξασφάλιση αντικειμενικής και αμερόληπτης κρίσης από ανεξάρτητα δικαιοδοτικά όργανα, με εφαρμογή στο μεγαλύτερο και σημαντικότερο μέρος της καθημερινής διοικητικής δράσης, χωρίς την άσκοπη επιβάρυνση των Δικαστηρίων.
Βασική μας στόχευση αποτελεί η αξιοποίηση της ενδικοφανούς προσφυγής ως προνομιακού μέσου για την αποτελεσματική εξωδικαστική επίλυση των διοικητικών διαφορών, σ’ ένα «ενδιάμεσο» στάδιο κρίσης, πριν καν αυτές περάσουν την πόρτα του Δικαστηρίου.
Άλλωστε, η όλη φιλοσοφία της εξεταζόμενης σήμερα μεταρρύθμισης βρίσκεται σε πλήρη αρμονία με τον γενικότερο στρατηγικό σχεδιασμό του Υπουργείου μας.
Και αυτό διότι κεντρικός πυλώνας της πολιτικής μας είναι και θα παραμείνει η έμπρακτη και άμεση ενίσχυση των εναλλακτικών μηχανισμών εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών στο σύνολο του ελληνικού δικαιοδοτικού συστήματος.
Είμαστε πράγματι ανυποχώρητοι στην αντίληψή μας ότι η μόνη βιώσιμη και οριστική λύση στο ελληνικό δικαστικό ζήτημα προϋποθέτει τη δραστική αλλαγή κουλτούρας, πρώτα απ’ όλα στην ίδια τη νομική κοινότητα και τους κοινωνούς της Δικαιοσύνης.
Προϋποθέτει τη συστηματική καλλιέργεια ενός σύγχρονου νομικού πολιτισμού και μίας μοντέρνας Δημόσιας Διοίκησης, με την ενεργοποίηση αποτελεσματικών, εναλλακτικών μορφών επίλυσης διαφορών, με ανεξάρτητες επιτροπές κύρους, με σύγχρονα σώματα διαιτησίας, όπως το νεοπαγές Σώμα Φορολογικών Διαιτητών και άλλοι θεσμοί ανάλογου κύρους και αποστολής.
Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο εντάσσεται η στρατηγική μας επιλογή για την ταχεία προώθηση της μεταρρύθμισης στο πεδίο της εξωδικαστικής επίλυσης των διοικητικών διαφορών.
Δεν είναι υπερβολή να υποστηρίξουμε ότι η εισαγωγή του θεσμού της ενιαίας, υποχρεωτικής ενδικοφανούς προσφυγής, ως μεθόδου αποτελεσματικής και αξιόπιστης κρίσης σε ένα ενδιάμεσο «ανεξάρτητο» στάδιο, πριν την προσφυγή στα πολύπαθα Δικαστήρια, θα οδηγήσει σε μία πραγματική επανάσταση στη λειτουργία της ελληνικής Δημόσιας Διοίκησης και της Δικαιοσύνης.
Η αναγκαιότητα αυτής της μεταρρυθμιστικής αλλαγής, αυτής της θεαματικής ανατροπής νοοτροπίας και πράξης πρέπει να μας βρει -και μας βρίσκει- όλους σύμφωνους.
Και είναι σήμερα ιδιαίτερη τιμή να έχουμε εμπράκτως δίπλα μας, αρωγό και σε αυτή μας τη μεταρρυθμιστική προσπάθεια, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, εκπρόσωποι του οποίου συμμετέχουν ενεργά στην συσταθείσα στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ομάδα εργασίας για τις ενδικοφανείς προσφυγές.
Η σημαντική επιστημονική συμβολή του Νομικού Συμβουλίου και ενός εκάστου των μελών του, μπορεί να επιτελέσει για εμάς τον ρόλο της «πυξίδας» στην προσπάθειά μας για την εκπόνηση ενός άρτιου αλλά και ρεαλιστικού συστήματος επίλυσης διαφορών.
Προσβλέπουμε στην πολύτιμη βοήθειά σας, στην ενεργό εκ μέρους σας στήριξη των μεταρρυθμίσεων και τη συμπαράστασή σας στον δύσβατο δρόμο των αλλαγών.
Το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους εξακολουθεί μέχρι τις ημέρες μας να διακρίνεται για το υψηλό επιστημονικό επίπεδο των γνωμοδοτήσεων, των αποφάσεων αλλά και του καθημερινού «αγώνα» που τα Μέλη του δίνουν στα Δικαστήρια, στα Υπουργεία αλλά και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές της πατρίδας μας.
Και είναι ακριβώς αυτή η υψηλή ευσυνειδησία και η αίσθηση καθήκοντος που χαρακτηρίζει σήμερα τα Μέλη του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους και μας κάνει να αισιοδοξούμε για το μέλλον του Κράτους και της συντεταγμένης Πολιτείας μας.
Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω ότι πάγια προσωπική μου θέση είναι ότι οι μεταρρυθμίσεις στο χώρο της δικαιοσύνης πρέπει να είναι εκτεταμένες και να φτάνουν στο βαθμό της ανατροπής όσων ίσχυσαν επί χρόνια, παρά τον στρεβλό τους χαρακτήρα.
Εφ’ όσον όλοι συμφωνούμε ότι η ελληνική Δικαιοσύνη δεν λειτουργεί όπως θα έπρεπε, εφ’ όσον όλοι συνηγορούμε αναφανδόν υπέρ της ανάγκης για άμεσες και αποτελεσματικές λύσεις, θα πρέπει σήμερα κιόλας να εγκαταλείψουμε τα μεγάλα λόγια και να περάσουμε σε πράξεις, υλοποιώντας την ανεπιφύλακτη διάθεσή μας για ρήξη με το παρελθόν.
Η άμεση προώθηση των μεταρρυθμίσεων για μια σύγχρονη και φιλική προς τους πολίτες Δικαιοσύνη είναι συνθήκη απαραίτητη για τη διασφάλιση ενός καλύτερου, πιο βέβαιου και ασφαλούς μέλλοντος για τη δικαιοσύνης και τους λειτουργούς της.
Υπ’ αυτό το πρίσμα, η ευθύνη όλων μας για έμπρακτη στήριξη και πίστη στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις ανάγεται σε αναγκαία συνθήκη προόδου αλλά και ιστορική ευθύνη όλων όσοι εμπλέκονται στην οργάνωση και λειτουργία του δικαιοδοτικού οικοδομήματος της Χώρας.
Εύχομαι κάθε επιτυχία στις εργασίες της Γενικής Συνέλευσης και σας εύχομαι καλή συνέχεια στο καθημερινό, κοπιαστικό και παραγωγικό επιστημονικό σας έργο.
Σας ευχαριστώ θερμά.